Van 18 - 20 november vond op het hoofdkantoor van de kerk in Silver Spring, USA een congres plaats over kerkverlating en hoe dit in de toekomst te beperken. Namens onze europese divisie van de kerk mocht ik samen met een collega uit Groot-Brittannie dit congres bezoeken. Andre Staal, mede oprichter van een onderzoekscommissie in Nederland, was ook van de partij om uitleg te geven over de Nederlandse resultaten.
Het werd een interessant congres met vertegenwoordigers uit de hele wereld. Wat opviel is dat de redenen om de kerk te verlaten over de hele wereld met elkaar overeen komen. Mensen geloven niet meer wat de kerk leert, ze ervaren onverschilligheid of zelfs liefdeloosheid in de kerk en ze hebben het gevoel niet zichzelf te kunnen zijn, naast diverse andere redenen.
Wereldwijd verliest de kerk binnen een jaar meer dan een derde van de leden die door de doop toetreden. In een enkel gebied kan dit percentage oplopen tot zo'n tachtig procent. Dat zijn enorme aantallen mensen. Geen wonder dat de kerk een plan wil bedenken om die mensen binnenboord te houden.
Drie dagen lang zijn er uit alle gebieden in de wereld onderzoeksresultaten besproken en naar aanleiding daarvan is er een verklaring opgesteld over hoe de kerk denkt haar leden beter van dienst te kunnen zijn en hen te koesteren.
Het interessante is dan vervolgens dat we te maken hebben met een wereldkerk. Wat bij ons heel normaal is, kan in een ander deel van de wereld heel vreemd zijn. Waar men in grote delen van de wereld weigert na te denken over mensen die bijvoorbeeld anders geaard zijn, kunnen wij het ons niet veroorloven hier niet over na te denken.
Dit leidt ertoe dat een verklaring over onvoorwaardelijke acceptatie van leden, minder onvoorwaardelijk is dan het lijkt. In veel delen van de wereld vindt men namelijk dat mensen wel mogen binnenkomen zoals ze zijn, maar dat ze vervolgens dienen te veranderen naar de maatstaven die de kerk stelt. Stel je voor dat het een regel is in de kerk dat de leden niet roken, dan valt dat wel af te leren als je er graag bij wilt horen. Leef je in een gebied waar moeilijk wordt gedaan over sieraden, dan doe je die toch gewoon af (en weer om als je de kerk verlaat). Maar wat nu als je valt voor mensen van hetzelfde geslacht. Kan je dat dan ook gewoon afleren?
Op die vraag heeft het congres geen antwoord gegeven. Sterker nog, er was weerstand tegen dergelijke vragen. Dus onvoorwaardelijk is kennelijk toch aan bepaalde condities gebonden.
In Nederland wordt momenteel veel aandacht gegeven aan het thema 'veilige kerk'. Hoewel ook hier soms weerstand bestaat tegen zaken die we niet helemaal theologisch kunnen vatten, proberen we toch een boodschap af te geven dat iedereen welkom is. Aandacht voor de medemens die misschien niet helemaal in de pas loopt met de meerderheid mag daarbij niet ontbreken. Als de kerk veilig moet zijn, dan ook voor iedereen en niet alleen voor degenen die we leuk vinden of die precies in het plaatje passen. Of het nu allemaal theologisch verantwoord is of niet, we hebben met mensen te maken en daar gaat het om.
In dit opzicht heeft het congres niet gebracht wat wij hier in het westen wellicht wel zouden willen. We mogen echter niet vergeten dat we met een wereldkerk te maken hebben en het dus zeer moeilijk is om gelijkgestemde besluiten te nemen. Elke stap voorwaarts is er een en mag als positief uitgelegd worden. Het is echter vaak wel een proces van de lange adem.
Wat mij betreft mag het idee van besluiten nemen op wereldniveau wel een beetje worden losgelaten. Accepteer gewoon dat bepaalde zaken in delen van de wereld wel werken en in andere delen niet en geef de vrijheid om je besluiten daarop te baseren. Maar voor we zover zijn?
Intussen maar hopen dat het de kerk lukt om een open gemeenschap te zijn/worden waar werkelijk iedereen welkom is en geaccepteerd wordt. We zijn er nog lang niet ...
Dit gezegd hebbende kan ik uiteindelijk toch wel concluderen dat het een aangename ervaring was om eens op dit niveau mee te maken hoe er in de kerk gedacht en geredeneerd wordt.
