Wandelen en lezen

Vrees niet, er wordt ook gewerkt, maar daar wil ik het deze keer niet over hebben. Heb je na de 4daagse nog niet genoeg gewandeld, hoor ik weleens zo hier en daar? Het antwoord is: "Nee." Ik hou van wandelen en wanneer de mogelijkheid zich voordoet probeer ik die aan te grijpen. Zo ben ik inmiddels begonnen aan het tweede deel van het Pelgrimspad. Enkele jaren geleden heb ik deel een, van Amsterdam naar 's-Hertogenbosch, al eens gelopen. Nu ben ik begonnen aan het vervolg. Logischerwijze begint het vervolg in de stad waar de vorige is geeindigd en die we beslist niet Den Bosch mogen noemen. Dat is namelijk een soort van vloeken voor de Bosschenaren. Netjes voluit uitspreken en schrijven, zoals het hoort.

De eerste etappe heeft mij inmiddels 33 kilometer verder gebracht op de route. Nog 217 te gaan voor ik aankom in het Belgische Vise. Dat zal dus nog wel even duren. Het beloofd een mooie route te worden die dwars door de Brabantse en Limburgse natuurgebieden loopt en me straks dus ook door het heuvelachtige Limburgse Mergelland zal voeren. Ik kijk ernaar uit.

Zoals de meesten van mijn lezers weten, houd ik ook van lezen. Er gaat dan ook altijd een boek mee op mijn wandeltochten om in de trein te lezen. De afgelopen periode heb ik twee boeken gelezen over de oorlogsperiode. Het was grotendeels fictie, maar uiteraard wel gebaseerd op die gruwelijke periode tussen 1939 en 1945.

Het eerste boek is een gefingeerd verhaal over een bestaande persoon, de duitse acteur Kurt Gerson. Het is een boek van Charles Lewinksy, Terugkeer ongewenst. Kurt Gerson groeit op in een welgesteld gezin. Hij maakt de eerste wereldoorlog mee als soldaat. Het feit dat hij Joods is, was toen nog van geen belang. Na de oorlog bekwaamt hij zich in het acteervak en wordt acteur/regisseur. Wanneer de Jodenhaat toeneemt, neemt hij deze niet echt serieus. Hij is immers de grote Kurt Gerron, zoals zijn artiestennaam luidt. Langzaam maar zeker worden de zaken toch serieuzer en vlucht hij met zijn familie van Berlijn naar Amsterdam. Daar zitten ze voorlopig prima. Als hij uiteindelijk besluit om toch maar naar Hollywood te gaan en de oorlogsellende te ontvluchten, is het te laat. De razzia's beginnen en via Westerbork komt hij met zijn vrouw in Theresienstadt terecht. Daar wordt hij gedwongen om de grootste leugen van zijn leven te produceren, een film over het fantastische leven in Theresienstadt.

Lewinsky vertelt op een prachtige manier over de twijfel, de schaamte en vervolgens het besluit om de film toch maar te maken in de hoop daarmee de kans om te overleven te vergroten. Een aangrijpend boek over een nare periode in de geschiedenis.

Een boek dat ik inmiddels bijna uit heb, gaat over dezelfde periode. Het betreft een boek van Eva Weaver, De poppenspeler van Warschau. Mika wordt met zijn moeder en opa in het Jodengetto geplaatst. Wanneer opa tussenbeide komt als een Duitse soldaat een oude vrouw lastigvalt, wordt hij doodgeschoten. Mika weet de jas van opa mee te nemen, een loodzwaar ding met allemaal geheime zakken. Er zitten ook een paar poppen in. Mika besluit om meer poppen te maken en af en toe vermaakt hij wat mensen met zijn poppenspel. Totdat ook hij op een dag ingrijpt in een situatie waar soldaten vervelend doen tegen iemand. Hij laat een van zijn poppen spreken. De soldaten vinden dat wel amusant en in plaats van hem ter plekke neer te schieten dwingen ze hem op te treden in hun kazerne. Hij moet wekelijks een voorstelling geven, natuurlijk op vrijdagavond als de sabbat al begonnen is. Ze gieten hem vol met bier en lachen om zijn grappen.

Mika schaamt zich verschrikkelijk, maar weet na zachte drang van de nood een deugd te maken, door een aantal kinderen het kamp uit te smokkelen onder zijn jas, nota bene via het hol van de leeuw. Een van de soldaten neemt Mika een beetje onder zijn hoede en geeft hem na iedere voorstelling wat brood en soms nog wat extra's mee. Het is ook deze soldaat die de moeder en tante van een transport weet te redden. Toch heeft Mika grote moeite sympatie voor de man op te brengen, aangezien hij gewoon mee moet doen met de razzia's en de moordpartijen.

Het tweede deel van het boek gaat over de soldaat, Max, die nu zelf is gedeporteerd naar Siberie. Hij houdt zichzelf in leven door regelmatig tegen een van de poppen te praten die hij uiteindelijk van Mika heeft gekregen. Het leven in Siberie is zwaar en Max voelt zich verschrikkelijk onder de gevolgen van wat hij allemaal heeft moeten doen. Hij wilde helemaal geen mensen doden, maar hij moest wel wilde hij het zelf overleven.

Mika is inmiddels een oude man en woont nu in New York. Daar neemt het verhaal een verrassende wending ...